Staatssecretaris Wiebes heeft in een brief aan de Kamer laten weten maatregelen te nemen op de zzp-wet DBA, na de vele klachten die er zijn gekomen. "Als echte zelfstandigen werk verliezen, zijn we niet jarig", zegt Wiebes.
Allereerst is uit de brief af te leiden dat de wet niet wordt gehandhaafd tot tenminste 1 januari 2018. Eerder liep die periode van vrijwaring tot 1 januari 2017, daarna zouden er boetes en naheffingen worden opgelegd bij overtreding van de nieuwe regels. Door de nieuwe maatregel hoeven werkgevers die altijd volgens een oude zzp-constructie hebben gewerkt, zich voorlopig geen zorgen te maken over boetes.
Als het nodig is, wordt de periode verder verlengd, laat Wiebes weten. De handhaving wordt stilgelegd tot een 'nieuw moment van herijking'. Echte 'boeven' worden uiteraard wel aangepakt, benadrukt hij.
'Gezag' en 'vervangbaarheid' aangepast
Daarnaast vindt Wiebes het belangrijk om bepaalde termen aan te passen in de Wet DBA, waaronder termen als 'gezagsverhouding' en 'vervangbaarheid', die nog komen uit de arbeidswet van 1907.
Om te bepalen of iemand een zelfstandige is of in loondienst werkt, is de modelovereenkomst in het leven geroepen met de komst van de Wet-DBA. Dat is een document waarmee opdrachtgever en -nemer aangeven dat hun samenwerking geen arbeidsovereenkomst is. Daarbij kijkt de Belastingdienst naar drie dingen: loon, arbeid en gezag - of iemand je mag vertellen wat je mag doen. Er staat al vrij snel een vinkje achter die termen bij de werkzaamheden van zzp'ers, waardoor hij gezien zou worden als werknemer. Daardoor ontstond veel onrust afgelopen maanden.
Uitzondering voor bepaalde sectoren
Wiebes wil verder uitzonderingen maken voor bepaalde sectoren, zoals de omroep, media en kunst- en cultuursector.
Daar lijkt het vaak alsof mensen in dienst zijn omdat ze langdurige opdrachten of seizoenswerk doen, maar zij vragen om meer flexibiliteit, omdat beide partijen geen vast dienstverband willen aangaan. Denk aan journalisten die alleen gedurende het seizoen van een televisieprogramma voor een omroep werken.
Besparing voor de Staat
De nieuwe wet werd een halfjaar geleden ingevoerd om schijnzelfstandigheid tegen te gaan. Veel mensen die als zzp'er worden ingehuurd, zijn in de praktijk helemaal niet zelfstandig. Vaak zijn ze aan bijna alle regels gebonden waar ook gewone werknemers aan vast zitten. Maar zij maken wel aanspraak op de zelfstandigenaftrek en dat kost de Staat een hoop geld.
Door het aantal schijnzelfstandigen te verkleinen hoopt de overheid 100 miljoen euro te besparen op zelfstandigenaftrek.
Onzekerheid en werkverlies
Zzp'ers klagen sinds de invoering van de Wet-DBA flink over de nieuwe regels. Veel bedrijven zijn huiverig geworden om zzp'ers in te huren: 1 op de 10 verlengt overeenkomsten niet. Meer dan een derde van de zelfstandigen geeft dan ook aan dat ze werk verloren zijn. Dat zorgt voor veel onzekerheid.
"Er is een heleboel onzekerheid in de markt", erkent ook Wiebes. "Onzekerheid voor werkgevers die hun flexibele schil anders moeten inrichten, maar ook een heleboel onzekerheid bij de zzp'er. Dat gaat om werk, inkomen en bestaanszekerheid en dat is heel ingrijpend. Het is aan het kabinet om die onzekerheid weg te nemen."
Nieuw kabinet
Het uitstel van de handhaving betekent dat de hele wet in feite op losse schroeven komt te staan. In de tussentijd zal er namelijk een nieuw kabinet geformeerd moeten worden. Het is maar zeer de vraag of de omstreden wet dat gaat overleven.